Kto odpowiada za prowadzenie ksiąg i rozliczenia podatkowe - przedsiębiorca czy księgowy?
29.08.2017 Podatki
Napisz do eksperta
Rafał Wąsowicz
Określ temat i opisz czego chcesz dowiedzieć się od eksperta.
Odpowiedź zostanie wysłana na Twój adres e-mail.
Jednym z podstawowych zadań każdego przedsiębiorcy jest prowadzenie ksiąg rachunkowych. W przypadku „samozatrudnienia”, czy prowadzenia małych firm często decydujemy się robić to samodzielne. Tu ciekawym i pomocnym narzędziem są rozwiązania w postaci aplikacji księgowych (dostępna m. in. na portalu zafirmowani.pl).

Kiedy jednak nasza działalność rozszerza się, a ilość godzin poświęconych na księgowość wzrasta, zazwyczaj decydujemy się na powierzenie prowadzenie ksiąg rachunkowych profesjonalnym podmiotom – księgowym (tu także warto posiadać aplikację księgową, traktując ją jako narzędzie wspierające).
Kiedy oddajemy prowadzenie ksiąg specjalistom?
Taka decyzja kierowana jest nie tylko wolą przeniesienia uciążliwych i często trudnych obowiązków, ale przede wszystkim zrzuceniem brzemienia jakim jest odpowiedzialność karnoskarbowa za nieprawidłowe prowadzenie ksiąg lub rozliczanie podatków. Czy tak faktycznie jest?
- Niestety, powierzenie profesjonaliście (księgowemu, doradcy podatkowemu) prowadzenia ksiąg rachunkowych i dokonywania przez niego za przedsiębiorcę rozliczeń podatkowych nie powoduje automatycznie zwolnienia przedsiębiorcy od odpowiedzialności karnoskarbowej. Przedsiębiorca nadal ponosić może tę odpowiedzialność i wszystkie skutki związane z popełnieniem przestępstwa lub wykroczenia karnoskarbowego – przestrzega adwokat Olga Łączkowska-Majda z Majda Strzyżewska Kancelaria Adwokacka sp. p.
Jak bowiem stwierdził Sąd Najwyższy: „powierzenie obowiązków w zakresie rozliczeń podatkowych fachowym osobom trzecim nie znosi samo przez się odpowiedzialności podatnika w sferze prawa karnego skarbowego” (postanowienie SN z dnia 23.05.2002 r., V KKN 426/00, Lex nr 53330).
Kiedy nie poniesiemy odpowiedzialności?
Oczywiście nie dotyczy to wszystkich przypadków. Praktyka pokazuje, że w określonych sytuacjach, przedsiębiorca, który powierzył prowadzenie ksiąg i rozliczenia podatkowe specjalistom może zostać zwolniony od odpowiedzialności karnej.
Jak to wygląda w praktyce?
- Do zwolnienia przedsiębiorcy z odpowiedzialności karnoskarbowej może dojść przede wszystkim w sytuacji, gdy księgowy prowadzący rozliczenia podatkowe nie przekazał przedsiębiorcy jakichkolwiek swoich wątpliwości co do rozliczeń lub opiniował takie rozliczenia jako poprawne. Jeżeli zatem przedsiębiorca nie miał świadomości, że księgowy dokonuje rozliczeń w sposób nieprawidłowy lub nie godził się na takie rozliczenia, nie odpowiada za przestępstwo skarbowe – wyjaśnia adwokat Olga Łączkowska-Majda.
Fakt wadliwego rozliczenia podatkowego może pociągać odpowiedzialność finansową przedsiębiorcy na gruncie prawa podatkowego. Nie oznacza to jednak, że automatycznie przedsiębiorcy grozi również odpowiedzialność w sferze prawa karno-skarbowego. Jednym z warunków tej ostatniej jest, poza spełnieniem znamion przedmiotowych przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, także umyślność (wyjątkowo – nieumyślność) zachowania przedsiębiorcy.
Jak się zabezpieczyć?
- Nie powinniśmy się bać zadawania pytań księgowym. Zwłaszcza kiedy mamy jakieś wątpliwości. Wręcz przeciwnie. Pytajmy co do możliwości zaliczenia odpowiednich zakupów w koszty, zasad naliczania podatku itp. Z taką wiedzą będzie nam łatwiej prowadzić działalność oraz weryfikować pracę księgowych – przekonuje adwokat, Olga Łączkowska-Majda.
Warto też, aby księgowy, zamykając dany okres rozliczeniowy informował nas, czy wszystkie dokumenty, które mu przedstawiliśmy zostały przez niego zaksięgowane (w szczególności ważne jest, czy księgowy zaliczył w koszty wszystkie faktury zakupowe przedsiębiorcy, czy może stwierdził, że dany zakup nie może być uznany za koszt przedsiębiorcy). Zdarza się bowiem, że księgowi zaliczają w koszty wszystkie faktury zakupowe przedsiębiorcy, nawet takie, które faktycznie tym kosztem być nie mogą i nie informują o tym przedsiębiorcy. Występowanie takich sytuacji może narazić przedsiębiorcę na odpowiedzialność karnoskarbową.
Pytania najlepiej zawrzeć i przesłać drogą mailową – wtedy w przypadku jakichkolwiek problemów mamy potwierdzenie naszych działań mających na celu zgodne z literą prawa rozliczenie. Innym sposobem jest korzystanie ze wspomnianej aplikacji mobilnej księgowości, gdzie w przystępny sposób możemy m. in. prowadzić monitoring zobowiązań publiczno-prawnych (ZUS, US).