Jak założyć stowarzyszenie?

Osoby, które mają te same lub podobne zainteresowania czy cele, chętnie łączą się w stowarzyszenia. Sformalizowanie i rejestracja organizacji pozarządowej dają szereg przywilejów, ale i niosą ze sobą konkretne obowiązki wynikające z przepisów prawa. W artykule przedstawimy procedury, których należy dopełnić podczas zakładania zrzeszenia.

Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Jako podmiot prawny samodzielnie ustanawia swoją strukturę organizacyjną i wyznacza strategię działania. Stowarzyszenie podejmuje też samodzielne inicjatywy poprzez uchwalanie aktów wewnętrznych, które stanowią o niezależności i samorządności organizacji. Działalność organizacji tego typu opiera się o pracę o charakterze społecznym zrzeszonych członków, którzy dobrowolnie podejmują się realizacji różnych zadań. Podstawowym zaś aktem prawnym, który porządkuje sprawy związane z zakładaniem oraz funkcjonowaniem stowarzyszeń, jest ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach.

Najważniejsze cechy stowarzyszeń:

• dobrowolność oznaczająca, że każdy z członków może w dowolnym momencie wstępować lub występować z organizacji;
• brak celów zarobkowych, który co przejawia się tym, że członkowie zrzeszenia nie otrzymują materialnych korzyści w związku z działalnością w ramach organizacji;
• samorządność, która manifestuje się poprzez samodzielne ustanawianie celów stowarzyszenia;
• trwałość - stowarzyszenie musi mieć zapewnioną ciągłość istnienia i działania.

Co ciekawe, odmiennymi typami zrzeszeń są między innymi partie polityczne, związki wyznaniowe czy cechy rzemieślnicze. Należy jednak zaznaczyć, że każdy z wymienionych podmiotów działa w oparciu o oddzielne regulacje prawne.

Warto wiedzieć, że nie każde stowarzyszenie musi być rejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym. Polski porządek prawny zakłada dwie ścieżki zakładania i działania zrzeszeń. Pierwszy z nich prowadzi do założenia stowarzyszenia zwykłego. To jednocześnie najprostsza forma organizacji społecznej tego typu. Do jej założenia niezbędna będzie grupa składająca się z co najmniej trzech osób. Jedna z nich powinna piastować funkcję przedstawiciela, reprezentując interesy stowarzyszenia na zewnątrz oraz na przykład w kontaktach z innymi zrzeszeniami czy instytucjami. Podkreślmy, że zrzeszenie zwykłe nie jest podmiotem prawnym, a fundusze przeznaczone na realizację misji organizacji pozyskiwane są ze składek członkowskich.

Jak założyć stowarzyszenie zwykłe?

Proces zakładania stowarzyszenia zwykłego należy rozpocząć od określenia celu działania. Na tym etapie trzeba też wybrać nazwę oraz ustanowić siedzibę. Informacje takie należy wpisać do regulaminu, który powstaje podczas spotkania założycielskiego. W regulaminie powinny znaleźć się także inne zapisy określające ramy funkcjonowania stowarzyszenia, takie jak:

• wyznaczenie przedstawiciela lub zarządu;
• sposoby określające nabycie praw członkowskich, jak i utratę statusu członka;
• wprowadzanie zmian w regulaminie;
• zakres i teren działania;
• wskazywanie sposobów oraz okoliczności rozwiązania organizacji.

Jeśli wypełnimy wspomniane powyżej procedury, możemy zacząć starania o wpisanie stowarzyszenia zwykłego do ewidencji prowadzonej przez jednostki samorządu terytorialnego. W zależności od miejsca, organem takim może być starostwo bądź urząd miasta. Do wniosku z prośbą o wpis do rejestru ewidencji stowarzyszeń zwykłych należy dołączyć stosowną dokumentację:

• regulamin stowarzyszenia;
• listę założycieli, zawierającą imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli;
• imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer PESEL przedstawiciela reprezentującego albo członków zarządu.

Od dostarczenia do organu kompletnego wniosku do podjęcia decyzji o wpisie do ewidencji mija zazwyczaj około tygodnia. Dopiero w momencie pojawienia się stowarzyszenia zwykłego na liście jego członkowie mogą rozpocząć oficjalną działalność. Nieco inaczej wygląda procedura rejestracji, której mogą dokonać organizacje społeczne z co najmniej 7 członkami, lecz zanim do tego przejdziemy, ustalimy jeszcze, kto może zakładać oraz przynależeć do stowarzyszenia.

Kto może założyć i być członkiem stowarzyszenia?

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy – Prawo o stowarzyszeniach, organizacje społeczne mogą być powołane do życia przez polskich obywateli, którzy ukończyli 18. rok życia i posiadają pełną zdolność do czynności prawnych. Zrzeszenie nie może być jednocześnie założone przez kogoś, kto jest pozbawiony praw publicznych. Osoby zaś, które nie spełniają powyższych kryteriów, również mogą uczestniczyć w tworzeniu stowarzyszenia lub do niego przynależeć. W ich przypadku jednak konieczne jest spełnienie określonych warunków. Ustawodawca przewidział kilka takich sytuacji. Do stowarzyszenia mogą dołączyć:

• Małoletni w wieku od 16 do 18 lat mogą należeć do stowarzyszeń i korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego.
• Małoletni poniżej 16 lat mogą, za zgodą przedstawicieli ustawowych, należeć do stowarzyszeń według zasad określonych w ich statutach, bez prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach członków.
• Cudzoziemiec bez zameldowania na terytorium Polski, może wstąpić do stowarzyszenia, którego statut przewiduje taką możliwość. Cudzoziemcy zameldowani w kraju, mogą tworzyć stowarzyszenia na takich samych zasadach jak Polacy.

Jak zarejestrować stowarzyszenie?

Wróćmy teraz do stowarzyszeń, które mogą pochwalić się co najmniej 7 członkami. W ich przypadku, inaczej niż ma to miejsce w zrzeszeniach zwykłych, można starać się o rejestrację organizacji i wpisanie jej do Krajowego Rejestru Sądowego. Od czego zacząć? Jeśli zależy nam na przekształceniu organizacji w podmiot prawny, niezbędne będzie przygotowanie projektu statutu. W następnej kolejności należy zwołać zebranie założycielskie – w trakcie obrad powinno się wyłonić komitet założycielski, a także podjąć uchwałę o powołaniu stowarzyszenia. Po dopełnieniu powyższych procedur można przygotować dokumentację niezbędną do tego, żeby złożyć prawidłowy wniosek do rejestracji zrzeszenia w KRS. Oto, co trzeba do niego dołączyć:

• przyjęty statut;
• listę założycieli, zawierającą ich imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy;
• protokół z zebrania założycielskiego;
• adres siedziby stowarzyszenia.

To jednak nie wszystkie warunki, jakie należy spełnić, żeby zarejestrować stowarzyszenie. Każdy z członków wyłonionego zarządu powinien własnoręcznie podpisać wniosek, a stosowne dokumenty muszą być dostarczone w ciągu 7 dni od zebrania założycielskiego. Niezbędne będzie także zaświadczenie o dokonaniu opłaty rejestracyjnej lub zwolnieniu z konieczności uregulowania wspomnianej opłaty. Zazwyczaj sąd rozpatruje wnioski o wpisanie stowarzyszeń do rejestru KRS w przeciągu 3 miesięcy.

Zatrzymajmy się jeszcze na moment przy przywilejach i prawach, jakie przysługują po rejestracji stowarzyszenia społecznego. Dlaczego sformalizowanie działalności grupy osób może okazać się korzystne z punktu widzenia zrzeszenia? Stowarzyszenie, które zyskuje osobowość prawną i jest wpisane do KRS może prowadzić działalność gospodarczą, przyjmować darowizny i dotacje, korzystać z publicznego wsparcia finansowego, powoływać do życia terenowe jednostki organizacyjne oraz posiadać statut organizacji pożytku publicznego.

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.