Jak uzyskać oznaczenie "Produkt Polski"?

Patriotyzm gospodarczy jest ostatnio bardzo modnym terminem używanym w kontekście poparcia dla rodzimej produkcji i handlu. Pytanie jednak brzmi, czy w praktyce biznesowej zjawisko takie można faktycznie zaobserwować? W wielu krajach Europy i Świata konsumenci zwracają uwagę na pochodzenie kupowanych produktów. W Polsce po latach fascynacji „Zachodem” powoli również dochodzimy do wniosku, że krajowe produkty mogą być równie dobre, a może nawet i lepsze niż zagraniczne. Jak jednak wyróżnić produkty polskie?

W tej kwestii, choć wielu producentów takie oznaczenie stosuje, jak na razie nie ma jednolitych przepisów. Na rynku funkcjonuje sporo firm oferujących różnego rodzaju certyfikaty potwierdzające polskie pochodzenie produktów, jednak jedynie w branży spożywczej od początku 2017 roku mamy prawnie uregulowane zasady oznaczania wyrobów znakiem „Produkt polski”. Jak działa ten system?

Przede wszystkim przepisy dotyczące samego oznaczania produktów znakiem „Produkt polski” znajdziemy w ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 r., poz. 1604). 1 stycznia 2017 roku weszła w życie nowelizacja powyższej ustawy, która wprowadza możliwość stosowania oznakowania „Produkt polski”. Określa ona, kiedy i do jakich produktów można takie oznaczenie stosować. Wprowadza ona odrębne zasady używania tego oznaczenia w przypadku produktów przetworzonych oraz w przypadku produktów nieprzetworzonych.

Produkty nieprzetworzone

Produkty nieprzetworzone – czyli podstawowe produkty rolne mogą zostać oznakowane informacją „Produkt polski” jeżeli produkcja, uprawa lub hodowla, w tym zbiory, dojenie w przypadku krów, owiec i kóz odbyła się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku mięsa dodatkowo wymaga się, aby zostało ono pozyskane ze zwierząt urodzonych, chowanych i ubitych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w przypadku innych niż mięso produktów pochodzenia zwierzęcego, aby zostały one pozyskane od zwierząt, których chów odbywa się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Produkty przetworzone

Aby oznaczyć przetworzone produkty spożywcze znakiem „Produkt polski” muszą one być wyprodukowane z surowców wytworzonych na terenie Polski – spełniających wymagania określone dla produktów nieprzetworzonych. Produkty przetworzone muszą dodatkowo odpowiadać następującym wymaganiom:

1. ich przetworzenie odbyło się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. wszystkie ich składniki nieprzetworzone spełniają wymagania wskazane powyżej dla produktów nieprzetworzonych, które mogą zostać oznakowane informacją „Produkt polski”,
3. inne, niż wskazane wyżej składniki – czyli surowce pochodzące z importu - nie mogą przekraczać 25% łącznej masy wszystkich składników w chwili ich użycia do wyprodukowania tego produktu (z wyłączeniem użytej wody) oraz składników tych nie można zastąpić takimi samymi składnikami, które zostały wyprodukowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – czyli mówiąc wprost, w naszym kraju nie wytwarza się ich odpowiedników – np. pieprz.

Jak oznaczać?

Produkty spełniające ustawowe wymagania oznacza się (dobrowolnie oczywiście) poprzez zamieszczenie charakterystycznego logo na etykiecie. Wzór znaku graficznego zawierającego informację „Produkt polski” określają przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie wzoru znaku graficznego zawierającego informację „Produkt polski” (Dz.U. z 2016 r. poz. 2148).

Znak graficzny – logo – jest bardzo proste i łatwe do odczytania. Zawiera napis „Produkt polski”, ma kształt prostokąta podzielonego w poziomie na dwa równe prostokąty. Kontur znaku wyznacza obrys w kolorze czerwonym. Jego wzór można pobrać ze strony internetowej ministerstwa rolnictwa (www.minrol.gov.pl).

To nic nie kosztuje

Jak w praktyce wygląda działanie systemu? Bardzo prosto – nie ma żadnych podmiotów certyfikujących czy przydzielających prawo do korzystania ze znaku „Produkt polski”. Jeżeli producent spełnia stawiane w przepisach wymagania w odniesieniu do konkretnych produktów, może bez pytania nikogo o zgodę oznaczyć je tym znakiem. Oznacza to, że uczestnictwo w systemie nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi kosztami. To olbrzymia zaleta, jednak brak regulatora czuwającego na działaniem systemu nasuwa pytanie o to, czy produkty oznaczane tym znakiem są rzeczywiście produktami polskimi?

Kto kontroluje?

To, że przepisy nie przewidują żadnych konkretnych procedur związanych z przyznawaniem uprawnień do posługiwania się tym znakiem nie oznacza wcale, że nikt nie kontroluje przedsiębiorców posługujących się tym oznaczeniem. Takie uprawnienia posiada bowiem Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (www.ijhar-s.gov.pl). W razie stwierdzenia nieprawidłowości – czyli stosowania oznaczenia „Produkt polski” niegodnie z przepisami, inspektorzy IJHAR-S mogą ukarać przedsiębiorcę karą grzywny lub mandatem określonym przepisami o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

Czy warto?

Czy w naszym kraju zjawisko patriotyzmu konsumenckiego faktycznie występuje? Według raportu Open Research „Patriotyzm konsumencki Polaków 2017”, w zależności od rodzaju produktu, jego polskie pochodzenie jest ważne i ma wpływ na podjęcie decyzji o zakupie w różnym stopniu. Najsłabiej – bo tylko w 38% w zakresie artykułów RTV/AGD, najsilniej w zakresie artykułów spożywczych, gdzie dla 60% badanych polskie pochodzenie zachęcało ich do zakupu danego produktu. Co istotne, porównując wyniki z zaledwie 2 kolejnych edycji raportu: 2016 i 2017, widać wyraźny wzrost znaczenia polskiego pochodzenia produktów na decyzję o ich zakupie.

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.