Zmiana formy opodatkowania

Rentowność prowadzenia działalności gospodarczej zależy nie tylko od skali przychodów oraz poziomu ponoszonych kosztów. Wpływ na opłacalność przedsięwzięcia ma także wybór odpowiedniej formy opodatkowania, dlatego warto wiedzieć w jakich okolicznościach przedsiębiorca ma możliwość dokonania zmiany dotychczasowej formy opodatkowania.

Jaką formę opodatkowania dla swojej działalności może wybrać osoba fizyczna?

Osoby fizyczne, które chcą rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej mają do wyboru 4 formy opodatkowania:

• karta podatkowa,
• ryczałt ewidencjonowany,
• zasady ogólne,
• podatek liniowy.

Zgłoszenie działalności i wybór formy opodatkowania

Chcąc zgłosić działalność w trakcie roku należy wybrać formę opodatkowania za pomocą:

• formularza CEIDG,
• oświadczenia o wyborze formy opodatkowania zanim zostanie osiągnięty pierwszy przychód z działalności.

Aktualny wzór formularza PIT-16 można znaleźć pod adresem:

http://www.finanse.mf.gov.pl/documents/766655/5125734/Form-PIT-16-14-2016.pdf

Zmiana formy opodatkowania

W sytuacji, gdy przedsiębiorca prowadząc już działalność gospodarczą stwierdził, że wybrana przez niego forma opodatkowania jest niekorzystna, wówczas może ją zmienić nie później niż 20 stycznia roku następnego a jednocześnie roku, którego ma dotyczyć nowa forma opodatkowania. W trakcie roku podatkowego nie można dokonać zmiany formy opodatkowania z pewnymi wyjątkami (tutaj link do artykułu o zmianach form opodatkowania w praktyce). Natomiast należy podkreślić, że jeżeli podatnik prowadzący działalność gospodarczą nie złoży do 20 stycznia roku, w którym chce, aby jego działalność była opodatkowana w innej formie, oświadczenia albo aktualizacji CEDIG-1, wówczas będzie musiał kontynuować przez cały rok dotychczasową formę opodatkowania.

Przykład

Pan Zbigniew prowadzi działalność gospodarczą, gdzie dochód z tytułu tej działalności opodatkowany jest na zasadach ogólnych. W 2018 r. Pan Zbigniew chciałby zgłosić zmianę formy opodatkowania z zasad ogólnych na podatek liniowy. Może tego dokonać najpóźniej 20 stycznia 2018r. składając:

• aktualizację formularza CEIDG albo
• pisemne oświadczenie informujące o zmianie formy opodatkowania, które należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na adres zamieszkania przedsiębiorcy.

Obligatoryjna zmiana formy opodatkowania

Niekiedy zdarza się, że podatnik prowadzący już działalność gospodarczą utraci w ciągu roku prawo do jej opodatkowania na dotychczasowych zasadach.

Utrata prawa w trakcie roku do opodatkowania kartą podatkową

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową może utracić prawo do tej formy opodatkowania na skutek:

• otwarcia innej działalności gospodarczej bowiem w ramach karty podatkowej podatnik ma prawo prowadzić tylko jedną działalność gospodarczą,
• rozszerzenie działalności gospodarczej o rodzaj działalności inny niż wymieniony w załączniku nr 3 do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym,
• rozpoczęcia prowadzenia tej samej działalności przez małżonka,
• rozpoczęcia produkcji wyrobów objętych akcyzą,
• prowadzenia działalności za granicą,
• korzystania z usług podwykonawców,
• zatrudniania osób na podstawie umów cywilnoprawnych,
• przekroczenia wielkości zatrudnienia osób na umowę o pracę (6, 5 albo 3 w zależności od rodzaju działalności).

Podatnik, który utracił prawo do opodatkowania swojej działalności kartą podatkową ma obowiązek powiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ciągu 7 dni od zmiany powodującej:

• utratę prawa do opodatkowania działalności kartą podatkową (powyższe warunki),
• likwidację działalności,

- na formularzu PIT-16Z dostępnym na stronie MF:

http://www.finanse.mf.gov.pl/documents/766655/3136547/Form-PIT-16Z-2015.pdf

Dodać należy, że gdy podatnik:

• poda we wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej dane niezgodne ze stanem faktycznym,
• prowadzi nierzetelnie ewidencję zatrudnienia bądź mimo obowiązku, nie prowadzi tej ewidencji,
• nie zawiadomi naczelnika urzędu skarbowego w ciągu 7 dni o zmianach skutkujących utratą prawa do opodatkowania karty podatkowej,
• w rachunku lub fakturze stwierdzających sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi poda dane istotnie niezgodne ze stanem faktycznym,

- wówczas, naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję o wygaśnięciu prawa do opodatkowania kartą podatkową a ponadto podatnik będzie obowiązany płacić podatek dochodowy na ogólnych zasadach za cały rok podatkowy. Skutkuje to tym, że dotychczas w trakcie roku kwoty na podatek z tytułu karty podatkowej zostaną zaliczona na poczet zaliczek z tytułu zasad ogólnych (bez możliwości przejścia w danym roku na ryczałt nawet jeśli spełni wymogi tej formy opodatkowania). Oczywiście w takiej sytuacji podatnik jest zobligowany do założenia Podatkowej Książki Przychodów i Rozchodów od pierwszego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym otrzymał decyzję stwierdzającą wygaśnięcie decyzji ustalającej wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej.

Utrata prawa w trakcie roku do opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym

Z kolei opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym utrata prawa do opodatkowania tą formą może nastąpić z powodu:

• przekroczenia w ciągu roku lub za rok poprzedni kwoty limitu wartości sprzedaży (250 000 euro),
• sprzedaż towarów lub świadczenie usług na rzecz aktualnego lub byłego pracodawcy – warunek ten oznacza brak możliwości sprzedaży towarów lub świadczenia usług dla aktualnego lub byłego pracodawcy, na rzecz którego, w roku rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w roku poprzedzającym podatnik wykonywał w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres jego działalności gospodarczej,
• inicjacji świadczenia usług wyłączonych z opodatkowania ryczałem, wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym,
• rozpoczęcia produkcji wyrobów objętych akcyzą (nie dotyczy wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł),
• rozpoczęcia działalności polegającej na sprzedaży części do pojazdów mechanicznych,
• rozpoczęcia prowadzenia działalności aptek, lombardów, kantorów wymiany walut,
• rozpoczęcia prowadzenia działalności w ramach wolnych zawodów, gdzie ustawodawca określa je jako pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście (bez zatrudniania osób na umowę o pracę, zlecenie czy dzieło) przez:

• lekarzy,
• lekarzy stomatologów,
• lekarzy weterynarii,
• techników dentystycznych,
• felczerów,
• położne,
• pielęgniarki,
• tłumaczy,
• nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny,

- jeśli działalność ta nie jest wykonywana na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej.

Utrata prawa w trakcie roku do zryczałtowanych form i co dalej?

Dzień, w którym podatnik utracił prawo zarówno do karty podatkowej jak i ryczałtu ewidencjonowanego stanowi pierwszy dzień podlegania opodatkowaniu:

• dla podatników dotychczas opodatkowanych kartą podatkową – ryczałtem albo zasadami ogólnymi,
• dla podatników dotychczas opodatkowanych ryczałtem –zasadami ogólnymi.

Podatnicy, którzy po utracie prawa do dotychczasowej, zryczałtowanej formy opodatkowania będą stosowali zasady ogólne, będą zobligowani do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Z kolei podatnicy, którzy po utracie prawa do dotychczasowej formy opodatkowania będą stosowali ryczałt ewidencjonowany, wówczas będą zobowiązani do prowadzenia ewidencji sprzedaży dla celów ryczałtu. Ponadto należy podkreślić, że przedsiębiorcy, którzy utracili prawo do zryczałtowanych form opodatkowania nie mogą w danym roku podatkowym wybrać opodatkowania podatkiem liniowym. W przypadku utraty prawa do opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym w pierwszej kolejności podatnik jest zobowiązany sporządzić remanent na dzień utraty tegoż prawa. 

Podatnicy, którzy utracili prawo do ryczałtu ewidencjonowanego a będą stosowali zasady ogólne muszą w prawidłowy sposób ustalić dochód podatkowy

• za okres od początku roku do dnia utraty prawa do zryczałtowanych form opodatkowania dochód zostanie rozliczony na dotychczasowych zasadach, czyli tak jak w ryczałcie a dodatkowo sporządzić remanent na dzień utraty prawa,
• opodatkować zgodnie z zasadami ogólnymi pozostałą część okresu danego roku podatkowego, czyli od dnia po utracie prawa do opodatkowania ryczałtem do końca roku (uwzględniając oczywiście koszty, odliczenia i inne ulgi przysługujące skali podatkowej).

Z kolei podatnicy, którzy utracili prawo do korzystania z opodatkowania kartą podatkową są zobligowani od dnia, w którym utracili prawo:

• w przypadku przejścia na ryczałt muszą prowadzić ewidencję sprzedaży właściwą dla ryczałtu oraz obliczać i odprowadzać w ciągu roku zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy,
• w przypadku przejścia na zasady ogólne – zaprowadzić PKPiR oraz opodatkować zgodnie z zasadami ogólnymi pozostałą część okresu danego roku podatkowego, czyli od dnia po utracie prawa do opodatkowania ryczałtem do końca roku (uwzględniając oczywiście koszty, odliczenia i inne ulgi przysługujące skali podatkowej).

Utrata prawa w trakcie roku do opodatkowania podatkiem liniowym

Podatnik może utracić w ciągu roku prawo do podatku liniowego w sytuacji, gdy osiągnie przychody z tytułu świadczenia usług na rzecz byłego albo aktualnego pracodawcy. Rzecz w tym wypadku polega na tym, że przedsiębiorca, który np. w marcu 2017 r. otworzył działalność gospodarczą (forma opodatkowania podatek liniowy) natomiast w styczniu 2017 r. rozwiązał stosunek pracy i jednocześnie po zarejestrowaniu działalności (w tym samym roku podatkowym) wystawił fakturę za świadczenie dla byłego pracodawcy tych samych usług co w ramach rozwiązanej umowy o pracę, to wówczas przedsiębiorca traci możliwość opodatkowania podatkiem liniowym.

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.