Wszystko co powinieneś wiedzieć o pełnomocnictwie

Zgodnie z treścią art. 33 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone do protokołu.Pełnomocnik dołącza każdorazowo do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa (art. 33 § 3 K.p.a.).

Opłata za złożenie pełnomocnictwa

Co do zasady, złożenie pełnomocnictwa podlega opłacie skarbowej w wysokości 17 zł (przy czym bez znaczenia jest, jaka jest nazwa przedkładanego dokumentu). Jedno pełnomocnictwo może być złożone przed jednym organem w wielu postępowaniach lub przed różnymi organami. W takim przypadku opłatę za złożenie pełnomocnictwa pobiera się wielokrotnie (opłacie podlega nie czynność udzielenia pełnomocnictwa, ale czynność złożenia go do organu w postępowaniu).

Złożenie pełnomocnictwa nie podlega opłacie skarbowej jeżeli pełnomocnikiem jest małżonek, wstępny (rodzicie, dziadkowie), zstępny (dzieci, wnuki) lub rodzeństwo.

Jeżeli pełnomocnik został ustanowiony i ujawniony w CEIDG/KRS, powołanie się na takie pełnomocnictwo nie podlega opłacie skarbowej. Wynika to z faktu, że okoliczność ustanowienia pełnomocnika jest widoczna w rejestrach publicznych i nie musi być dodatkowo potwierdzana dokumentem pełnomocnictwa.

Osoba posiadająca ograniczoną zdolność do czynności prawnych (w tym małoletni) jako pełnomocnik

Zasady udzielania pełnomocnictwa osobom o ograniczonej zdolności do czynności prawnych są uregulowane w art. 100 Kc., zgodnie z którym okoliczność, że pełnomocnik jest ograniczony w zdolności do czynności prawnych, nie ma wpływu na ważność czynności dokonanej przez niego w imieniu mocodawcy. Ponieważ czynność jest dokonywana w imieniu mocodawcy, ten powinien mieć pełną zdolność do czynności prawnych.

Pełnomocnictwo udzielone osobie pozbawionej zdolności do czynności prawnych (np. małoletni do ukończenia 13 roku życia, osoba pełnoletnia ubezwłasnowolniona całkowicie) jest nieważne. Czynność wykonana na podstawie takiego pełnomocnictwa nie wywołuje skutków prawnych (jest uważana za niedokonaną i nie może być później potwierdzona przez mocodawcę).

Osobami o ograniczonej zdolności do czynności prawnych (czyli osobami, które mogą być bez ograniczeń pełnomocnikiem osoby posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych) są:

• małoletni, który ukończył 13 lat,
• osoba pełnoletnia ubezwłasnowolniona częściowo (art. 15 i 16 Kc.),
• osoba pełnoletnia wobec której w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie ustanowiono doradcę tymczasowego (art. 549 § 1 Kpc.).

Zgodnie z art. 10 § 2 Kc., przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa. Oznacza to, że nieletni, który wstąpił w związek małżeński przed ukończeniem 18 roku życia uzyskuje pełną zdolność do czynności prawnych. Unieważnienie takiego małżeństwa przed ukończeniem 18 roku życia nie ma wpływu na utratę zdolności do czynności prawnych.

Zasady naliczania opłaty skarbowej od złożonego dokumentu pełnomocnictwa

W interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 13 października 2014 r. w sprawie opłaty skarbowej od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury przedstawiono podstawowe informacje dotyczące naliczania opłaty skarbowej.

Z Interpretacji wynika m.in., że:

• opłacie skarbowej podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii (w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym),
• stawka opłaty skarbowej od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa wynosi 17 zł od każdego stosunku pełnomocnictwa (prokury),
• w przypadku kilku pełnomocnictw wynikających np. z pionowej struktury przedsiębiorstwa albo udzielenia substytucji (łańcuch pełnomocnictw), opłacie skarbowej podlega złożenie wyłącznie ostatniego dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa, na podstawie którego pełnomocnik będzie dokonywał czynności w sprawie w imieniu i z bezpośrednim skutkiem prawnym na rzecz mocodawcy,
• gdy do działania w konkretnej sprawie umocowanych jest kilku pełnomocników i okoliczność ta wynika z jednego dokumentu, to wysokość opłaty skarbowej jest wyznaczana liczbą stosunków pełnomocnictwa (obowiązuje zasada – ilu pełnomocników taka wielokrotność opłaty i bez znaczenia jest tu okoliczność, że faktycznie będzie działał tylko jeden nich pełnomocników),
• gdy mocodawca ustanowił kilku pełnomocników, zobowiązując ich równocześnie do wspólnego działania (pełnomocnictwo łączne, prokura łączna), mimo wielu pełnomocników powstaje jeden stosunek pełnomocnictwa. Złożenie dokumentu (dokumentów) stwierdzającego udzielenie takiego pełnomocnictwa podlega jednej opłacie skarbowej w wysokości 17 zł,
• gdy przepisy proceduralne umożliwiają jedynie okazanie pełnomocnictwa (brak obowiązku załączania do akt) lub zostaje ono zgłoszone do protokołu (mocodawca udziela pełnomocnictwa ustnie w obecności urzędnika), to wobec braku złożenia dokumentu w postępowaniu prowadzonym przez organ administracji publicznej albo sądowym, nie powstaje obowiązek zapłaty opłaty skarbowej.

Pozostałe zasady naliczania i zapłaty opłaty skarbowej za złożenie pełnomocnictwa to m.in.:

• brak obowiązku zapłaty opłaty skarbowej w przypadku pełnomocnika działającego na podstawie pełnomocnictwa ujawnionego przez przedsiębiorcę w CEIDG – nie ma konieczności załączania pełnomocnictwa do akt sprawy (organ administracji publicznej z urzędu potwierdza w CEIDG upoważnienie pełnomocnika do prowadzenia sprawy w imieniu przedsiębiorcy,
• brak obowiązku zapłaty opłaty skarbowej za udzielenie substytucji (adwokat i radca prawny na rzecz aplikanta),
• opłatę skarbową uiszcza się na rachunek urzędu miasta/gminy/dzielnicy właściwego terytorialnie dla organu, do którego jest składane pełnomocnictwo.

Gdzie złożyć opłatę skarbową?

Opłatę skarbową uiszczasz na rachunek urzędu miasta/gminy/dzielnicy właściwego terytorialnie dla organu, do którego jest składane pełnomocnictwo. Jeżeli np. udzielisz pełnomocnictwa w Warszawie, Ty (mocodawca) pochodzisz z Gdańska, a pełnomocnik z Krakowa, to te okoliczności nie mają żadnego wpływu na miejsce, w którym powinna być uiszczona opłata skarbowa. Ta jest wpłacana zawsze na rachunek urzędu miasta/gminy/dzielnicy, na terenie której pełnomocnik składa pełnomocnictwo (niezależnie od urzędu, w którym załatwiasz sprawę wymagającą złożenia pełnomocnictwa).

Numery rachunków bankowych są udostępniane na stronach internetowych urzędów miast. Często na potrzeby poboru opłaty skarbowej jest zakładany odrębny, od innych podatków i opłat lokalnych, rachunek bankowy.

Kiedy pełnomocnik musi okazać dokument pełnomocnictwa

Nie ma obowiązku dołączania pełnomocnictwa do akt sprawy w przypadku pełnomocnika ustanowionego w CEIDG. Wyjątkiem są postępowania podatkowe (art. 25a ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). Pamiętaj jednak, że od 1 lipca 2016 r, jeśli ustanowisz tzw. pełnomocnika ogólnego w rejestrze prowadzonym przez Ministerstwo Finansów (możesz to zrobić co do zasady wyłącznie drogą elektroczniczną za pośrednictwem portalu podatkowego) nie będziesz miał (jak do tej pory) obowiązku składania dokumentu pełnomocnictwa do akt każdej sprawy.

Kwestię udziału pełnomocnika (prokurenta) w postępowaniu administracyjnym (w tym podatkowym) lub sądowym oraz obowiązek dołączania do akt sprawy dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa regulują przepisy ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, ustawy Ordynacja podatkowa, ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz przepisów prawa materialnego, na podstawie którego prowadzone jest postępowanie w konkretnej sprawie z zakresu administracji publicznej.

Pełnomocnik w ZUS

Pełnomocnictwo do wykonywania czynności prawnych w relacjach z ZUS należy złożyć na formularzu ZUS-PEL.

Druk zawiera dane mocodawcy, zakres pełnomocnictwa (wraz z datą ustanowienia i  ewentualnie datą wygaśnięcia) oraz dane pełnomocnika. Składającym może być osoba działająca w imieniu płatnika składek, ubezpieczony lub świadczeniobiorca.

Pełnomocnictwo można złożyć w dowolnym oddziale ZUS (nie obowiązuje rejonizacja) lub za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych.

Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, do odwołania pełnomocnictwa służy druk ZUS-PEL.

Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji podatkowej składanej elektronicznie

Do podpisywania deklaracji podatkowych składanych w formie elektronicznej niezbędne jest specjalne pełnomocnictwo UPL-1. Składa się je w formie papierowej w urzędzie skarbowym właściwym dla ewidencji płatników i podatników (najczęściej miejsca zamieszkania podatnika albo siedziby firmy).

Również członek zarządu albo współwłaściciel spółki osobowej, jeżeli chcą podpisywać deklaracje podpisem elektronicznym, musza być zgłoszeni do urzędu skarbowego na formularzu UPL-1.

Formularz UPL1 musi być podpisany zgodnie z reprezentacją spółki wynikającą z KRS.

Zaletą rozwiązania jest brak konieczności składania pełnomocnictwa do wszystkich urzędów skarbowych, do których składa się deklaracje podatkowe.

Pełnomocnictwo obowiązuje dla wszystkich rodzajów deklaracji podatkowych, zeznań i informacji do czasu jego odwołania. Jest to szczególnie użyteczne w przypadku oddziałów i sprzedaży poza miejscem stałego prowadzenia działalności.

Odwołanie pełnomocnictwa następuje przez złożenie we właściwym urzędzie skarbowym druku OPL-1.

Pełnomocnik podpisuje deklarację przy wykorzystaniu bezpiecznego podpisu elektronicznego. Nie jest możliwe posłużenie się profilem zaufanym ePUAP.

Dla firm istotny jest również fakt, że przy zmianie miejsca prowadzenia działalności dotychczasowe pełnomocnictwa nie tracą ważności – zmiana właściwości urzędu skarbowego nie powoduje konieczności ponownego złożenia UPL-1.

Złożenie dokumentu UPL-1 w urzędzie skarbowym nie oznacza automatycznej możliwości podpisywania deklaracji bezpiecznym podpisem elektronicznym. US musi wprowadzić dane pełnomocnika do systemu e-Deklaracje.

Brak możliwości elektronicznego podpisania deklaracji, mimo złożenia UPL-1, nie zwalnia podatnika z obowiązku złożenia deklaracji we właściwym terminie.

Pełnomocnictwo w sprawach podatkowych

1 stycznia 2016 weszły w życie przepisy zmieniające kwestię pełnomocnictw w sprawach podatkowych. Zgodnie z nowelizacją Ordynacji podatkowej (nowy rozdział 3a w dziale IV), ustanowione zostały trzy rodzaje pełnomocnictw: ogólne, szczególne i do doręczeń.

Pełnomocnictwo ogólne upoważniać będzie do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. Co ważne, wraz z ustanowieniem tego pełnomocnictwa zniesiony zostanie obowiązek składania dokumentu pełnomocnictwa do akt każdej sprawy! Organ podatkowy w razie potrzeby dołączy do akt sprawy wydruk pełnomocnictwa ogólnego lub szczególnego udzielonego w formie dokumentu elektronicznego oraz zawiadomienia o zmianie zakresu, odwołaniu lub wypowiedzeniu pełnomocnictwa. Pełnomocnik ogólny nie jest jednak uprawniony do podpisywania deklaracji podatkowych.Trzeba udzielić w tym celu odrębnego pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji.

Pełnomocnictwo można złożyć wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego (PPO-1) do Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO) prowadzonego przez ministra finansów. Zgłoszenia dokonuje się przez Portal Podatkowy - dla podatników, którzy zdecydowalio ustanowieniu Pełnomocnika ogólnego  na Portalu dodano nową funkcjonalność w części zalogowanej, zakładka „Pełnomocnictwa". Dostęp do CRPO  będą miały na bieżąco wszystkie organy podatkowe i kontroli skarbowej. Zgłoszenie jest bezpłatne. 

Pełnomocnictwo szczególne  upoważnia  do  działania  we wskazanej  sprawie  podatkowej  lub  innej  wskazanej  sprawie  należącej  do właściwości organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. Może być udzielone  na  piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone ustnie do protokołu. Dołączane jest do akt konkretnej sprawy. Ustanowienie, zmiana zakresu, odwołanie  lub  wypowiedzenie pełnomocnictwa  szczególnego  wywiera skutek  od  dnia  zawiadomienia  organu podatkowego.

• Organ podatkowy w sprawach niecierpiących zwłoki wyznacza dla osoby nieobecnej tymczasowego pełnomocnika szczególnego, upoważnionego do działania do czasu wyznaczenia przez sąd kuratora dla osoby nieobecnej. Tymczasowym pełnomocnikiem szczególnym może być w pierwszej kolejności wyznaczony przez organ podatkowy członek rodziny osoby nieobecnej, jeżeli wyrazi na to zgodę, a w przypadku braku takiej zgody – adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy.

Nowością jest pełnomocnictwo do doręczeń, które pozwoli ułatwić prowadzenie postępowań wobec osób przebywających czasowo za granicą. Zgodnie z Ordynacją podatkową, strona ma obowiązek ustanowienia w kraju pełnomocnika do doręczeń, jeżeli nie ustanawiła pełnomocnika ogólnego lub szczególnego w sytuacji, gdy zmienia adres miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu na adres w państwie niebędącym państwem UE lub nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w Polsce lub w innym państwie UE i albo składa w kraju wniosek o wszczęcie postępowania bądź też w kraju doręczono jej postanowienie o wszczęciu postępowania. Obowiązek ustanowienia pełnomocnika do doręczeń nie występuje, gdy doręczanie pism stronie następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Pełnomocnik w postępowaniu cywilnym

Zgodnie z art. 87 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny (także rzecznik patentowy w sprawach własności przemysłowej). Pełnomocnikiem można ustanowić również osobę sprawującą zarząd majątkiem (lub interesami strony) oraz osobę będącą w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnika sporu, jak również rodziców, małżonka, rodzeństwo lub zstępnych oraz osoby pozostające w stosunku przysposobienia.

Ponadto pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego (art. 87 § 2 Kpc.).

Pełnomocnikami mogą zostać ustanowione także inne podmioty, zgodnie z brzmieniem art. 87 § 3 – 6 Kpc. (najczęściej przedstawiciel organizacji, której przedsiębiorca/spółka jest członkiem).

Pełnomocnik w postępowaniu administracyjnym

Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych (art. 33 § 1 K.p.a.), zaś analogicznie jak w postępowaniu podatkowym, pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone do protokołu.

W postępowaniu administracyjnym zakres podmiotowy osób, które mogą występować jako pełnomocnicy jest znacznie szerszy, niż w postępowaniu cywilnym. Co do zasady pełnomocnikiem może być każda osoba fizyczna. Nie musi to być profesjonalny pełnomocnik (np. radca prawy czy adwokat) ani członek rodziny. Warunkiem jest posiadanie zdolności do czynności prawnych.

Pamiętaj też, że zgodnie z Kodeksem Postępowania Administracyjnego, w sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa. Jest tak w przypadku, gdy pełnomocnikiem jest  członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony.

źródłó: https://www.biznes.gov.pl

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.