Ryzyko walutowe - analiza i dobór metod zabezpieczania

Agnieszka Mazek ekspert ds. walutowych platform transakcyjnych
firma: Alior Bank S.A

Napisz do eksperta

Firmy posiadające kontrakty handlowe w różnych walutach, czyli zajmujące się m.in. transportem międzynarodowym, importem bądź eksportem towarów lub też rozliczające się w walucie obcej są narażone na ryzyko transakcyjne związane ze zmianą kursów walutowych.

Kierunek i skala wahań na rynku walutowym jest trudna do przewidzenia i zależna od wielu czynników. Tylko w 2016 roku kurs EUR-PLN wahał się w przedziale 4,24 - 4,50, co daje zmienność ponad 6%, natomiast dla pary USD-PLN były to poziomy 3,70 – 4,13, czyli zmienność na poziomie aż 11,5%. Gdy wartość obrotów walutowych stanowi istotną część obrotu firmy, warto zabezpieczyć stabilność kursów, dzięki czemu możliwa będzie realizacja założonych planów przychodowych przedsiębiorstwa.

Zabezpieczanie ryzyka, a rzeczywistość biznesowa

Wielu przedsiębiorców po otrzymaniu faktury od kontrahenta czeka z wymianą waluty do daty, na którą przypada zobowiązanie. Taka praktyka potencjalnie zwiększa ryzyko strat związanych ze zmianą kursu, szczególnie gdy ceny towarów, produktów i usług oferowanych przez firmę ustalane są wcześniej. Koszty opóźniania płatności obrazuje Przykład 1.

Przykład 1. Ile może kosztować odwlekanie płatności walutowej?
 

5 sierpnia 2016 r. firma otrzymała fakturę na sumę 100 000 EUR, kurs EUR-PLN tego dnia wynosił 4,2922. Data płatności faktury to 7 września 2016 r. Z zakupem waluty firma czekała do 5 września, tego dnia kurs EUR wynosił 4,3479. W ciągu 31 dni kurs wzrósł o 1,3%, co przekłada się na ponad 5500 PLN straty. Zakładając nawet, że przez 31 dni środki w PLN na zakup 100 000 EUR były zdeponowane na lokacie, strata związana z ruchem walutowym pozostaje nadal istotna.

Powyższy przykład oparty jest na rzeczywistych danych, oczywiście sytuacja może być odwrotna i przedsiębiorstwo może odnotować zysk z umocnienia się PLN w stosunku do EUR.

Jakie podejścia do ryzyka wybierają firmy?

• pasywne, czyli niezabezpieczanie ekspozycji walutowej, co w przypadku długoterminowego trendu na rynku walutowym może być jednak korzystne,
• aktywne, czyli zabezpieczanie części pozycji, w zależności od stosunku do ryzyka zarządzających oraz przewidywań co do przyszłych ruchów na rynku walutowym,
• defensywne, zabezpieczanie pozycji w całości, co uniemożliwia zyski w przypadku korzystnych zmian kursów,
• ofensywne (nierekomendowane), korzystanie z otwartej pozycji walutowej w celu wygenerowania dodatkowych zysków niekoniecznie związanych z podstawową działalnością.
   

Wybór podejścia i sposobu zabezpieczenia powinien być poprzedzony analizą ryzyka, na które narażona jest firma.

Etapy analizy i zabezpieczania ryzyka

Proces ten można podzielić na etapy:

1. Identyfikacja źródeł ryzyka, czyli ustalenie:

• wartości przepływów w poszczególnych walutach,
• terminów płatności oraz możliwości ich negocjacji z kontrahentami,
• kursów rozliczenia w ramach umów z dostawcami (np.: uśrednione kursy NBP, ECB),
• zasad i terminów ustalania cen sprzedaży - polityka cenników,
• kosztów magazynowania towarów i przewidywanego wolumenu sprzedaży w danym interwale czasowym, kwestii rachunkowych: marże, VAT, etc.

2. Określenie pozycji walutowej netto, czyli różnicy pomiędzy należnościami a zobowiązaniami w poszczególnych walutach, uwzględniając dodatkowo depozyty i pożyczki walutowe, zakontraktowane i prognozowane zakupy oraz sprzedaż, wycenę zawartych transakcji zabezpieczających ryzyko. Pozycja netto wskazuje czy zyskujemy przy wzroście czy przy spadku kursu walutowego.

3. Pomiar ryzyka, czyli oszacowanie straty w wyniku niezabezpieczenia pozycji.

Przykładowe wskaźniki:

• iloczyn pozycji walutowej netto i przewidywanej zmiany kursu walutowego,
• analiza scenariuszy: jak zmiana kursu o 1% lub 1 grosz wpłynie na wynik przedsiębiorstwa.

4.Wybranie metody zabezpieczania. W zależności od specyfiki przepływów pieniężnych w poszczególnych walutach różne rozwiązania dla różnych przedsiębiorstw mogą okazać się korzystne.
Do najpopularniejszych narzędzi należą:

• hedging naturalny,
• instrumenty finansowe, np.: kontrakty terminowe forward lub opcje walutowe,
• walutowe operacje depozytowo – kredytowe.

5. Kontrolowanie efektów i wartości ekspozycji na ryzyko, określenie benchmarku do oceny skuteczności wybranej metody.

6. Prowadzenie rachunkowości zabezpieczeń.
 

Zminimalizowanie ryzyka kursowego jest możliwe, nie wymaga specjalistycznej wiedzy rynkowej i jest dostępne w postaci różnych instrumentów. Dobrze przeprowadzona analiza przepływów walutowych umożliwi dobór rozwiązań dopasowanych do potrzeb firmy i skutecznie zabezpieczy realizację celów przedsiębiorstwa.

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.