Klient nie płaci za fakturę? Zobacz co możesz z tym zrobić

Katarzyna Matuszczak radca prawny, przedsiębiorca
firma: ---

Brak zapłaty za wykonaną usługę lub towar jest niestety bardzo powszechnym zjawiskiem w obrocie gospodarczym. Należy przy tym pamiętać, że od wykonanych usług lub dostarczonych towarów przedsiębiorca musi zapłacić podatek VAT oraz podatek dochodowy. W związku z tym, przedsiębiorca nawet w przypadku nieotrzymania zapłaty za wystawioną fakturę, musi rozliczyć się z fiskusem i uiścić należny podatek. Niesolidny kontrahent, który nie płaci za wystawioną fakturę, może więc w skrajnych przypadkach narazić wierzyciela nawet na utratę płynności finansowej. W związku z tym, warto wiedzieć, co można zrobić z nierzetelnym dłużnikiem i jak się ewentualnie zabezpieczyć.

Pozew o zapłatę

Najskuteczniejszą metodą odzyskania płatności jest wystąpienie na drogę postępowania sądowego. Same wezwania do zapłaty mogą bowiem okazać się niewystarczające i dłużnik ureguluje zaległość dopiero po prawomocnym rozstrzygnięciu przez sąd, a w skrajnych przypadkach dopiero po wszczęciu postępowania egzekucyjnego u komornika.

Przed skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego, warto najpierw wezwać dłużnika do dobrowolnej zapłaty zaległości. Jeżeli dłużnik nadal nie płaci – należy skierować sprawę do sądu. Nie warto czekać z tym zbyt długo, gdyż roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Co do zasady terminy przedawnienia roszczeń majątkowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą wynoszą 3 lata. Jednakże Kodeks cywilny przewiduje wiele wyjątków od tej zasady. Przykładowo, roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem lat dwóch. Z kolei roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

Wniesienie pozwu o zapłatę wiąże się przede wszystkim z obowiązkiem uiszczenia opłat sądowych (niezależnie od ewentualnego wynagrodzenia radcy prawnego lub adwokata, który będzie nas reprezentować w sprawie). Zasadą jest, że opłata od pozwu wynosi 5% wartości przedmiotu sporu (opłata stosunkowa). Jednakże od tej reguły są wyjątki. W sytuacji bowiem, gdy dochodzimy zapłaty w postępowaniu uproszczonym, opłaty sądowe są nieco niższe. Sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym w przypadku:

• roszczeń wynikających z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 000 złotych, a w przypadku roszczeń wynikających z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności rzeczy sprzedanej konsumentowi z umową, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty;
• roszczeń o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Pozew w postępowaniu uproszczonym sporządza się na formularzu, udostępnionym na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. W sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się opłatę stałą od pozwu, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy:

• do 2 000 złotych – 30 złotych;
• ponad 2 000 złotych do 5 000 złotych – 100 złotych;
• ponad 5 000 złotych do 7 500 złotych – 250 złotych;
• ponad 7 500 złotych – 300 złotych.

Niższe opłaty od pozwu są również przewidziane w elektronicznym postępowaniu upominawczym (tzw. eSąd) i wynosi 1/4 opłaty stosunkowej oraz w postępowaniu nakazowym (również 1/4 opłaty stosunkowej). Należy jednak pamiętać, że podmiotowi wygrywającemu sprawę należy się od przeciwnika zwrot kosztów postępowania (w tym opłaty sądowej).

Po wygranej w sądzie – jeżeli dłużnik dalej dobrowolnie nie spłaca wierzytelności – należy skierować sprawę do komornika. Niestety zdarza się, że pomimo posiadania prawomocnego wyroku, nie uda nam się odzyskać należności. Może bowiem okazać się, że dłużnik nie posiada majątku i egzekucja będzie bezskuteczna. Warto jednak pamiętać, że w sytuacji, gdy komornik wyda nam postanowienie o bezskutecznej egzekucji będziemy mogli zaliczyć nieściągniętą wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów (pod warunkiem, że wcześniej przedmiotową należność zaliczyliśmy do przychodów).

Krajowy Rejestr Długów

Jeżeli klient nie płaci wymagalnych roszczeń, możemy go zgłosić do Krajowego Rejestru Długów (KRD). Bardzo często jest to skuteczny sposób na zdyscyplinowanie swoich kontrahentów. Podmiot wpisany do KRD traci bowiem wiarygodność, a chęć odzyskania wizerunku rzetelnego partnera biznesowego powoduje, że spłaci on zaległości.

Sprzedaż wierzytelności

Nie każdy podmiot może pozwolić sobie na długą (i czasami kosztowną) batalię sądową w celu odzyskania swoich wierzytelności. Nierzadko się zdarza, że wierzyciel z uwagi na ryzyko utraty swojej własnej płynności finansowej, musi jak najszybciej odzyskać chociażby część należności z wystawionej faktury. Wówczas optymalnym rozwiązaniem może okazać się sprzedaż wierzytelności. Na rynku jest wiele podmiotów zajmujących się skupem wierzytelności. Sprzedaż wierzytelności pozwala na niemal natychmiastowe odzyskanie chociażby części środków. Z kolei cena zakupu wierzytelności jest uzależniona od kondycji finansowej dłużnika oraz przewidywanego czasu windykacji. Firmy windykacyjne przy zakupie wierzytelności będą również kierowały się formą udokumentowania samej wierzytelności. Bardzo istotne są tutaj oświadczenia dłużnika o uznaniu długu, prawidłowo wystawione faktury VAT czy też potwierdzenia wykonania usługi lub dostawy towarów. Jednakże należy mieć na uwadze, że firmy windykacyjne unikają nabywania wierzytelności w stosunku do dłużników o złej sytuacji finansowej. Analizują ryzyko i na tej podstawie podejmują decyzję o zakupie wierzytelności oraz jej cenie. Należy liczyć się, że cena zakupu wierzytelności będzie niższa niż wysokość samej wierzytelności.

Ubezpieczenie wierzytelności

Kolejnym sposobem na uniknięcie problemów z nierzetelnymi kontrahentami jest ubezpieczenie wierzytelności. Funkcjonujące na rynku umowy ubezpieczenia wierzytelności przewidują bardzo różne rozwiązania. Jednakże co do zasady odszkodowanie jest wypłacane przez zakład ubezpieczeń w przypadku nieuregulowania części lub całości należności. Przyjmowane są różne przesłanki niewypłacalności dłużnika np. ogłoszenie upadłości dłużnika czy też brak spłaty wierzytelności w ustalonym terminie. Z kolei warunkiem wypłaty odszkodowania stanowi zazwyczaj cesja wierzytelności na rzecz ubezpieczyciela.

Brak zapłaty a VAT

Jak wcześniej zostało zasygnalizowanie, dostawa towarów lub świadczenie usług powoduje obowiązek zapłaty podatku VAT. Jednakże należy pamiętać, że zgodnie z ustawą o VAT wierzyciel może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.

Z kolei nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, jeżeli wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Jest to prawo wierzyciela, a nie obowiązek. Z kolei dłużnik jest zobowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.