Eco Biznes – jak prowadzić biznes przyjazny środowisku i zwiększyć zyski?

Wartość rynku żywności ekologicznej w Polsce w bieżącym roku przekroczy barierę 1 miliarda złotych. I choć udział tego segmentu w rynku żywności ogółem wciąż nie przekracza 1%, wartość sprzedaży produktów ekologicznych rośnie corocznie w dwucyfrowym tempie. Także trendy w innych krajach europejskich wśród klientów wskazują na wyższą skłonność do kupowania „eco”. Czy i w naszym kraju można zarobić na eko modzie? Rozmawiamy o tym z Dariuszem Goszczyńskim, dyrektor ds. Biznesu Agro w Alior Banku.

Zafirmowani.pl: Panie dyrektorze, czy na polskim rynku rzeczywiście można mówić o trendach konsumenckich wskazujących na skłonność do kupowania produktów  „eco"?

DG: - W ciągu ostatnich 15 lat możemy zaobserwować w Polsce intensywny rozwój rolnictwa ekologicznego. W momencie wejścia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. działało w naszym kraju 3760 producentów ekologicznych. W 2017 r. w systemie kontroli i certyfikacji w produkcji ekologicznej było 21.400 podmiotów. Równie dynamicznie rosła także liczba przetwórców produktów ekologicznych – w tym samym czasie zwiększyła się z 55 do 795. Producentami żywności ekologicznej są osoby prowadzące najczęściej rodzinne gospodarstwa i przetwórnie. Cechuje ich ponadprzeciętna wiedza w zakresie produkcji rolniczej. Są otwarci na nowe wyzwania i jednocześnie pewni jakości swoich produktów.

Wraz ze wzrostem produkcji produktów ekologicznych możemy zaobserwować rozwój rynku żywności ekologicznej. Jego wartość wrosła trzykrotnie w ciągu ostatnich siedmiu lat, do ponad 800 mln zł. Eksperci są zgodni, że ten trend się utrzyma wraz ze zwiększającą się świadomością konsumentów. Według prognoz wartość rynku osiągnie niebawem 1 mld zł. W Polsce, podobnie jak w państwach wysokorozwiniętych, tworzą się obecnie dwa zupełnie odrębne rynki żywności – konwencjonalnej i ekologicznej. Te dwa rodzaje produktów powstają na różnych polach, są przetwarzane przy odmiennych reżimach technologicznych, sprzedawane w różnych sklepach albo oddzielnych półkach i odrębnie oznakowane. Podlegają także różnym przepisom prawnym.

Z badania Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu (przeprowadzonego w 2016 r.) wynika, że regularnych konsumentów ekożywności jest ok. 8 proc. Są nimi najczęściej osoby z wykształceniem wyższym lub średnim, mieszkańcy dużych miejscowości, szczególnie ci posiadający dzieci. Prowadzą zdrowy styl życia, interesują się kuchnią, cenią walory smakowe żywności, czytają etykiety produktów. Są otwarci na nowości, przywiązują wagę do marki, cenią żywność wyprodukowaną w Polsce. Szacuje się, że 4000 sklepów należących do sieci handlowych ma w swojej stałej ofercie produkty ekologiczne.

Które produkty w jakości ekologicznej cieszą się największym zainteresowaniem wśród polskich konsumentów?

- Jak wynika z analiz przeprowadzonych przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych największy udział w rynku produktów ekologicznych mają owoce i warzywa i stanowią 31,1% ogółu żywności ekologicznej, produkty zbożowe oraz piekarnicze 17,1%, przetwórstwo mięsa i ryb 6,1% oraz przetwórstwo mleka i wyrób serów 4,9%. Analizując powyższe dane możemy zaobserwować zdecydowaną przewagę produktów pochodzenia roślinnego nad produktami pochodzenia zwierzęcego. Struktura podaży produktów ekologicznych w Polsce jest zbliżona do struktury występującej w krajach o dojrzałych rynkach żywności ekologicznej. 

Co tak naprawdę jest rozumiane pod pojęciem produktów „eko”? Czy mówimy tu tylko o produktach z unijnym logo zielonego listka, czy może szerzej o produktach przyjaznych środowisku lub wyprodukowanych w sposób przyjazny środowisku?

 - W ostatnich latach możemy zaobserwować wiele systemów wyróżniających różne produkty ze względu na pro-środowiskowe podejście do procesu ich wytwarzania. Jednak w odniesieniu do produktów rolno-spożywczych w UE funkcjonuje jeden system w ramach którego wszyscy uczestnicy łańcucha produkcji: rolnicy, przetwórcy i handlowcy ekologiczni muszą spełniać wszystkie wymagania wynikające z przepisów UE oraz przepisów krajowych. Tylko wtedy mogą oni używać logo rolnictwa ekologicznego (zielonego listka) lub oznaczać swoje produkty jako ekologiczne. Jednocześnie UE wymaga stosowania równie rygorystycznego systemu kontroli, obejmującego kontrole przeprowadzane na każdym etapie łańcucha produkcji. Każdy operator (rolnik, przetwórca, przedsiębiorca, importer lub eksporter) jest kontrolowany przynajmniej raz w roku lub częściej na podstawie oceny ryzyka. Dzięki temu kupując produkty ekologiczne, mamy pewność, że została ona wyprodukowana zgodnie ze ścisłymi zasadami ochrony środowiska, dobrostanu zwierząt i odpowiednio sprawdzona.

Jak z punktu widzenia przedsiębiorcy potwierdzić, że nasz produkt jest „eko”? Czy istnieją systemy certyfikacji procesów produkcji czy też samych produktów i czy trudno jest taki certyfikat uzyskać?

- Zgodnie z przepisami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego, obowiązującymi na terenie Unii Europejskiej, państwa członkowskie muszą wprowadzić system kontroli i wyznaczyć jeden lub kilka właściwych organów odpowiedzialnych za kontrole. W Polsce zadania kontrolne zostały przekazane jednostkom certyfikującym. Każdy producent chcący rozpocząć produkcję metodami ekologicznymi powinien zwrócić się do jednej z 12 upoważnionych jednostek certyfikujących, która będzie prowadziła nadzór nad wszystkim elementami procesu wytwarzania. Lista jednostek certyfikujących upoważnionych prze Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do przeprowadzania certyfikacji jest umieszczona jest na stronie internetowej Ministerstwa: https://www.gov.pl/rolnictwo/jednostki-certyfikujace Uzyskanie certyfikatu potwierdzającego produkcję metodami ekologicznymi przez producentów rolnych wiąże się z okresem konwersji czyli gospodarowaniem według zasad rolnictwa ekologicznego pod nadzorem jednostki certyfikującej. Długość okresu przestawiania najczęściej wynosi 2 lata, ale w przypadku upraw wieloletnich np. sady, plantacje jagodowe, winnice, chmielniki czas ten będzie wydłużony do 3 lat. W wyjątkowych sytuacjach, może zostać skrócony do 1 roku. Certyfikacja jest jednym z najważniejszych elementów całego systemu, który decyduje o zaufaniu konsumentów do produktów ekologicznych. Dlatego też, wszystkie podmioty uczestniczące w systemie rolnictwa ekologicznego muszą przejść tego typu kontrole.

Ponadto w organizacji nadzoru rolnictwa ekologicznego bardzo istotną rolę odgrywa Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, sprawująca nadzór nad jednostkami certyfikującymi oraz pozostałymi elementami tego systemu.

Czy uważa Pan, że produkcja „eko” to trwały trend na polskim czy też europejskim rynku i czy jest szansą dla polskich firm na dochodowy biznes?

- Z całą pewnością można stwierdzić, że produkcja jak i rynek produktów ekologicznych będzie się w Polsce w dalszym ciągu rozwijał i jest to duża szansa dla polskich firm na dochodowy biznes. Wynika to z trendów konsumenckich obserwowanych na całym świecie oraz systemu wsparcia na jaki mogą liczyć producenci produktów ekologicznych. W porównaniu z krajami takimi jak Dania czy Niemcy rynek żywności ekologicznej w Polsce jest cały czas we wstępnej fazie rozwoju i jej udział w ogólnej sprzedaży produktów rolno-spożywczych jest relatywnie niski. Wymaga on wsparcia marketingowego (promocyjnego) oraz merytorycznego w szczególności w zakresie zasad prowadzenia działalności gospodarczej (wielu producentów nie decyduje się na rozwój działalności np. na przetwarzanie własnych produktów ekologicznych obawiając się formalności związanych z obowiązkiem prowadzenia działalności gospodarczej).

Istotnym elementem mającym wpływ na rozwój tego segmentu rynku są programy wsparcia dostępne dla producentów ekologicznych. W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz w ramach Mechanizmu Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) „Wsparcie działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów rolnych” oferowane są działania nakierowane między innymi na refundację części kosztów poniesionych w związku z realizacją działań promocyjnych i informacyjnych, kosztów certyfikacji czy też tworzeniem grup i organizacji rolniczych.

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.