Zmiana statusu podatnika VAT, a korekta w odniesieniu do nabytych uprzednio towarów
31.07.2018 PodatkiNapisz do eksperta
Krzysztof Ulicki
DOMINUS GRUPA DORADCZA SP. Z O.O.
Określ temat i opisz czego chcesz dowiedzieć się od eksperta.
Odpowiedź zostanie wysłana na Twój adres e-mail.
Podatnicy zarówno czynni jak i zwolnieni z VAT mają możliwość nabywania towarów, materiałów czy środków trwałych. Podatnicy zwolnieni z VAT nie mogą odliczać podatku VAT od dokonanych zakupów. Natomiast w każdym momencie mogą zdecydować o rejestracji do VAT. W takim wypadku podatnik ma obowiązek przeanalizować, czy będzie mógł ubiegać się o zwrot VAT w związku z ewentualną zmianą przeznaczenia nabytych towarów, materiałów, środków trwałych.
Rejestracja czynnego podatnika VAT
Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT, który chce zarejestrować się jako czynny podatnik VAT ma obowiązek dokonać pisemnego zgłoszenia właściwemu urzędowi skarbowemu ze względu na swój adres zamieszkania poprzez formularz VAT-R przed:
- dniem, w którym utracił prawo do zwolnienia podmiotowego, w sytuacji utraty tegoż prawa,
- początkiem miesiąca, w którym dobrowolnie rezygnuje ze zwolnienia podmiotowego.
Powrót czynnego podatnika VAT do zwolnienia podmiotowego z VAT
Podatnik chcąc powrócić do zwolnienia z VAT może to uczynić, ale najwcześniej po upływie roku, który należy liczyć od końca roku (31 grudnia), w którym podatnik stracił prawo do zwolnienia z VAT albo dobrowolnie zarejestrował się jako podatnik VAT. Kolejna kwestia to wysokość obrotów za rok poprzedni bowiem podatnik, który będzie chciał powrócić do zwolnienia z VAT nie będzie mógł przekroczyć rocznego obrotu 200.000 zł za rok ubiegły. Warto podkreślić, że w momencie, w którym podatnik nabędzie możliwość do rezygnacji z VAT, może wówczas ją zrealizować w trakcie roku. Podatnik, który chce powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT (przy spełnieniu powyższych warunków) może to uczynić w ciągu 7 dni od początku miesiąca, w którym dane zwolnienie ma obowiązywać.
Przykład
Podatnik będący VAT-owcem od 4 lat postanowił wrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT od 03/2018 r. Obroty za zeszły rok nie przekroczyły kwoty 200 000 zł. W celu powrotu do zwolnienia podmiotowego z VAT podatnik powinien złożyć pisemny formularz VAT-R do urzędu skarbowego właściwego ze względu na adres zamieszkania najpóźniej 7 marca 2018 r.
Zmiana statusu podatnika a zmiana przeznaczenia nabytych środków trwałych
Podatnik, który zarejestrował się jako czynny podatnik VAT w pierwszej kolejności ustala czy nabyte uprzednio środki trwałe będą przeznaczone na działalność opodatkowaną VAT czy na zwolnioną z VAT. Jeżeli środki trwałe będą przeznaczone nadal na działalność zwolnioną, wówczas nie będzie miał prawa do dokonania korekty i odliczenia podatku VAT od nabycia. Jeżeli natomiast nastąpi zmiana przeznaczenia środka trwałego z działalności zwolnionej na działalność opodatkowaną VAT, wówczas podatni ma prawo dokonać korekty skutkującej możliwością odliczenia podatku VAT.
Korekty tej może dokonać dla:
- środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł oraz
- środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej równej lub mniejszej niż 15 000 zł a także wyposażenia firmy,
Korekta podatku VAT naliczonego dla środków trwałych o wartości powyżej 15000 zł
Pierwszy przypadek dotyczy sytuacji, w której dochodzi do zmiany przeznaczenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł wskutek:
- odliczenia VAT od ich nabycia przez czynnego podatnika VAT po czym podatnik zmienia swój status VAT na zwolniony oraz charakter przeznaczenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych albo
- braku możliwości odliczenia VAT od ich nabycia będąc podatnikiem zwolnionym z VAT dokonuje rejestracji do VAT oraz zmienia charakter przeznaczenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
W powyższej sytuacji w obu wariantach podatnik ma obowiązek dokonać korekty podatku naliczonego pierwszego miesiąca / kwartału (styczeń / 1 kwartał) roku następnego po roku, w którym nastąpiła zmiana statusu podatnika VAT oraz zmiana przeznaczenia środka trwałego. Korektę należy kontynuować co roku w pierwszym miesiącu / kwartale roku aż do zakończenia jej okresu, przy czym okres korekty wynosi:
- dla środków trwałych innych niż nieruchomości – 5 lat od momentu wprowadzenia go do używania,
- dla nieruchomości – 10 lat od momentu wprowadzenia ich do używania,
Pierwsza roczna korekta w pierwszym miesiącu / kwartale roku następnego po zmianie dokonywana jest w wysokości 1/5 albo 1/10 kwoty podatku naliczonego w stosunku do pozostałego okresu korekty (licząc od momentu wprowadzenia środka trwałego do używania) i ponawiana co roku w tym samym okresie aż do zakończenia okresu korekty.
Należy podkreślić, że powyższa korekta nie dotyczy sytuacji sprzedaży środków trwałych ani przypadku likwidacji działalności gospodarczej.
Przykład
W 05/2015 r. czynny podatnik VAT zajmujący się analizą i raportowaniem wpływu rozwoju technologii medycznych i metod leczenia na powszechne choroby nowotworowe zakupił samochód z homologacją ciężarową o wartości 75.000 zł netto oraz odliczył w całości podatek VAT w kwocie 17 250 zł. W 03/2018 r. postanowił nieco zmienić branżę i powrócił do zwolnienia podmiotowego z VAT (spełniając wszystkie przesłanki uprawniające go do skorzystania ze zwolnienia).
W tym przypadku podatnik ma obowiązek dokonać rocznej korekty w wysokości 1/5 odliczonego podatku VAT 3 450 zł w deklaracji VAT złożonej za pierwszy miesiąc lub kwartał roku 2019 oraz 2020 r. (5 lat od momentu oddania do używania w firmie).
Korekta podatku VAT naliczonego dla środków trwałych o wartości równej lub niższej niż 15 000 zł
W drugim przypadku dochodzi do zmiany przeznaczenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej nieprzekraczającej kwoty 15 000 zł wskutek:
- odliczenia VAT od ich nabycia przez czynnego podatnika VAT po czym podatnik zmienia swój status VAT na zwolniony oraz charakter przeznaczenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych albo
- braku możliwości odliczenia VAT od ich nabycia będąc podatnikiem zwolnionym z VAT dokonuje rejestracji do VAT oraz zmienia charakter przeznaczenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
W powyższej sytuacji w każdym z dwóch wariantów podatnik ma obowiązek dokonać korekty podatku naliczonego w deklaracji VAT złożonej na bieżąco za okres rozliczeniowy (miesiąc lub kwartał), w którym nastąpiła zmiana statusu VAT podatnika oraz zmiana przeznaczenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartości nieprzekraczających 15 000 zł korekty dokonuje się tylko wówczas, gdy od momentu oddania je do używania w firmie nie upłynęło 12 miesięcy. Po tym okresie nie ma obowiązku dokonywania korekty podatku VAT.
Przykład
Czynny podatnik VAT prowadzący usługi administracji siecią zakupił w 01/2017 r. 2 serwery po 12 000 zł netto oraz 2 routery po 11 500 zł netto dla celów testowania środowiska firm współpracujących w warunkach laboratoryjnych. Przy nabyciu powyższego sprzętu podatnik odliczył podatek VAT. Od 03/2018 r. podatnik zdecydował na powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT z uwagi na zmniejszenie rozmiaru działalności. W tym przypadku nie ma obowiązku dokonania korekty zmniejszenia odliczonego podatku VAT od nabycia serwerów i routerów z uwagi na to, że upłynęło 12 miesięcy od momentu oddania ich do użytkowania a ich wartość początkowa nie przekracza kwoty 15 000 zł netto.
Zmiana statusu podatnika a zmiana przeznaczenia nabytych towarów, materiałów
Podatnik, który rejestruje się jako czynny podatnik VAT jak i ten, który powraca do zwolnienia podmiotowego z VAT ma obowiązek dokonać korekty podatku VAT nie tylko od nabytych uprzednio środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ale także od nabytych towarów, materiałów:
- przeznaczonych pierwotnie na działalność zwolnioną a po zmianie statusu podatnika na czynnego VAT-owca na działalność opodatkowaną,
- przeznaczonych pierwotnie na działalność opodatkowaną a po powrocie podatnika do zwolnienia z VAT na działalność zwolnioną,
Korektę podatku VAT naliczonego podatnik dokonuje w deklaracji VAT na bieżąco za miesiąc / kwartał, w której nastąpiła zmiana statusu podatnika oraz przeznaczenia towarów, materiałów. Należy przy tym podkreślić, że w wypadku towarów, materiałów ustawodawca nie zdecydował się na wskazanie okresu obowiązku dokonania korekty jak to ma miejsce w przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartości nieprzekraczającej 15 000 zł.
Przykład
Podatnik będący czynnym podatnikiem VAT od 5 lat, produkujący stoiska targowe postanowił powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT. Za ostatni rok podatkowy nie osiągnął obrotu o łącznej wartości 200 000 zł. Chęć przejścia na zwolnienie podmiotowe z VAT podatnik zgłosił do właściwego urzędu skarbowego od lutego 2018 r. Na stanie pozostało wiele materiałów, towarów, od nabycia których podatnik odliczył podatek VAT. W deklaracji VAT za 02/2018 r. podatnik ma obowiązek dokonać korekty zmniejszającej wartość odliczonego łącznie podatku VAT od powyższych towarów, materiałów bowiem miesiąc luty 2018 r. jest miesiącem zmiany statusu podatnika VAT oraz przeznaczenia pozostałych w magazynie towarów i materiałów używanych pierwotnie do działalności opodatkowanej.