Mailing i SMS-y reklamowe

Łukasz Wojciechowski wykładowca akademicki
firma: bloger - Statuo.pl

Napisz do eksperta

Wielu przedsiębiorców rozsyła reklamowe maile i SMS-y nie zdając sobie sprawy, że takie działanie w wielu przypadkach jest niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Problem niewłaściwego mailingu dotyczy w dużej mierze firm w początkowym etapie swojej działalności, poszukujących skutecznych i niskokosztowych narzędzi marketingowych.

Bardzo często nie posiadają one jeszcze swojej bazy danych klientów, a marketing szeptany i inne formy promocji nie przynoszą wystarczających efektów. Przedsiębiorstwa, które dłużej funkcjonują na rynku również stosują mailing, a dodatkowo promują się przez rozsyłanie SMS-ów z informacjami handlowymi. Obydwie formy działań promocyjnych mogą być legalne i skuteczne, pod warunkiem zachowania odpowiednich procedur.

Akty prawne

Jednym z najważniejszych czynników, które komplikują próby uporządkowania sytuacji przez firmy w zakresie mailingu i SMS-ów reklamowych jest brak jednego aktu prawnego, który kompleksowo regulowałby przedmiotową materię. Natomiast przegląd przepisów prawa w tym zakresie ułatwia bez wątpienia uregulowanie kwestii maili i SMS-ów w tych samych aktach normatywnych. Są to:

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych;
• Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną;
• Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne.
   

Warto precyzyjnie odnotować zmiany, jakie weszły w życie 25 grudnia 2014 r. wraz z ustawą z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta.

Konsekwencją wejścia w życie tego aktu prawnego stała się bowiem zmiana art. 172 ustawy Prawo telekomunikacyjne. Pozornie zmieniło się niewiele, ponieważ dodano jedną krótką frazę – „telekomunikacyjnych urządzeń końcowych”. W praktyce była to jednak prawdziwa rewolucja. Artykuł 172 we wcześniejszym brzmieniu przewidywał jedynie zakaz używania „automatycznych systemów wywołujących” dla celów marketingu bezpośredniego bez uprzedniej zgody wyrażonej przez abonenta lub użytkownika końcowego. Oznaczało to, że przedsiębiorca nie mógł używać automatycznych systemów służących do przekazywania wiadomości mailowych, SMS-ów oraz urządzeń wspomagających systemy call center bez zgody odbiorców tych wiadomości czy telefonów. W domyśle - nie mogły tego robić automatyczne urządzenia, ale mogli to robić ludzie. Po dodaniu nowej frazy katalog niedozwolonych działań znacząco się powiększył. Czym jest telekomunikacyjne urządzenie końcowe? Ustawodawca wyjaśnia to pojęcie w art. 2 przedmiotowej ustawy, definiując je jako „urządzenie telekomunikacyjne przeznaczone do podłączenia bezpośrednio lub pośrednio do zakończeń sieci”. Oznacza to, że takimi urządzeniami są m.in. komputery, tablety, smartfony i smartwatche. Od tej pory nie ma wątpliwości, że rozsyłanie informacji handlowych jako mail lub SMS jest niedozwolone, jeżeli adresat nie wyrazi na to zgody.

Zgoda użytkownika

Każda firma, która do kanonu narzędzi marketingowych chce włączyć mailing i wysyłanie SMS-ów musi więc stworzyć odpowiednią procedurę. Takie wiadomości handlowe mogą trafiać tylko do podmiotów, które wyraziły na to zgodę. Warto podkreślić, iż katalog takich podmiotów nie kończy się na osobach fizycznych. Dotyczy to także instytucji i firm, włącznie z tymi, które na swoich stronach internetowych podają adres e-mail oraz numer telefonu. Ustawodawca wskazuje w art. 174 ustawy Prawo telekomunikacyjne 3 przesłanki, jakie musi wypełniać zgoda na otrzymywanie informacji handlowych:

• nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści;
• może być wyrażona drogą elektroniczną, pod warunkiem jej utrwalenia i potwierdzenia przez użytkownika;
• może być wycofana w każdym czasie, w sposób prosty i wolny od opłat.

Jednocześnie nie pozostawia złudzeń art. 10 pkt 1. ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną w następującym brzmieniu:

„Zakazane jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej”.

Z powyższych przepisów wynika jednoznacznie, że sam fakt podania nam danych w celu umożliwienia wystawienia faktury za sprzedaż towaru lub usługi, bądź też udostępnienie danych na stronie internetowej przedsiębiorstwa jest niewystarczającą przesłanką do przesyłania reklamowych SMS-ów i wiadomości mailowych. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby poprosić naszych kontrahentów lub instytucje, z którymi współpracujemy o wyrażenie takiej zgody.

 Zawartość formularza wyrażenia zgody określa pośrednio ustawa o ochronie danych osobowych (art. 24). Formularz powinien zawierać:

• nazwę i dane adresowe administratora danych;
• cel zbierania danych (zakres zgody);
• informację o prawie dostępu do swoich danych oraz ich poprawiania;
• informację o dobrowolności podania danych.

Najlepiej jeśli zakres zgody zostanie sformułowany w sposób ogólny, np. „w celu marketingu produktów i usług”, pozwoli to na szerokie spektrum działań promocyjnych w stosunku do podmiotu, który wyraził zgodę.

Warto też pamiętać, że z ustawy Prawo telekomunikacyjne nie zostało wycofane sformułowanie „automatycznych systemów wywołujących”, do którego dodano (a nie zastąpiono) telekomunikacyjne urządzenia końcowe. Jeśli więc chcemy korzystać z systemów, które automatycznie wysyłają korespondencję reklamową, należy wystąpić o osobną zgodę w tym zakresie.

Niechciane informacje handlowe – co grozi za ich wysyłanie?

Przedsiębiorcy, którzy rozważają podjęcie ryzyka i wysyłanie informacji handlowych niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa powinni jak najszybciej zapoznać się z sankcjami za takie działanie. Pierwsza z nich (zgodnie z ustawą Prawo telekomunikacyjne) dotyczy firmy, bądź też instytucji, która rozsyła informacje reklamowe bez zgody odbiorców. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej może na taki podmiot nałożyć karę finansową (w drodze decyzji) w wysokości do 3% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym. To w gestii prezesa pozostawiono decyzję o faktycznej wysokości kary, która dla wielu podmiotów może okazać się bardzo dotkliwa. Niezależnie od tego, prezes UKE może również nałożyć na kierującego przedsiębiorstwem telekomunikacyjnym, w szczególności osobę pełniącą funkcję kierowniczą lub wchodzącą w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego lub związku takich przedsiębiorców, karę pieniężną w wysokości do 300% jego miesięcznego wynagrodzenia, naliczanego jak dla celów ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.

Ponadto, podstawą prawną karania za takie działania mogą być też inne akty normatywne:

• ustawa o ochronie danych osobowych (kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 za przetwarzanie danych do których przetwarzania podmiot nie jest uprawniony; w przypadku danych wrażliwych do 3 lat pozbawienia wolności);
• ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną (kara grzywny, ściganie na wniosek pokrzywdzonego);
• ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (jeżeli osoba fizyczna wystąpi z roszczeniem za naruszenie dobra osobistego);
• ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary).

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.