Prawne zabezpieczenia wierzytelności – na co zwracać uwagę?

Elżbieta Jachymczak specjalista w dziale analiz kredytowych
firma: Alior Bank S.A.

Napisz do eksperta

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z odpowiednim gospodarowaniem finansami. Dla nowych przedsiębiorców jest wiele możliwości finansowania. Jedną z nich są kredyty bankowe na różne cele.

Dla banku podstawową gwarancją spłaty kredytu jest dobra kondycja finansowa i majątkowa podmiotu zaciągającego kredyt oraz terminowe wywiązywanie się ze spłaty zobowiązania przez owy podmiot. Jednak przeprowadzona analiza zdolności kredytowej nie wystarcza do tego, aby bank mógł udzielić kredytu. Przy udzielaniu kredytu niezbędne są, więc prawne zabezpieczenia wierzytelności. Prawne zabezpieczenia spłaty kredytu mogą być dokonywane w wielu formach. Każda z nich ma swoje specyficzne cechy, które podnoszą lub obniżają ich przydatność dla potrzeb banku. Zwróćmy uwagę na dwie grupy zabezpieczeń, które bank może chcieć od nas przyjąć.
 

1. zabezpieczenia o charakterze rzeczowym, do których zalicza się:

• hipotekę – obciąża ona nieruchomość dłużnika prawem do dochodzenia roszczenia przez wpis do ksiąg wieczystych. Daje wierzycielowi (np. bankowi) pierwszeństwo dochodzenia swych praw nawet po zmianie właściciela nieruchomości,
• zastawy rejestrowe - mogą być ustanawiane na rzeczach ruchomych przedsiębiorcy. Od umowy zastawu ogólnego zastaw rejestrowy różni się tym, że przedmiot zastawu może pozostać w posiadaniu kredytobiorcy, co w przypadku zastawu ogólnego jest niedopuszczalne,
• zastaw na prawach – dotyczy praw zbywalnych, tj. papierów wartościowych, udziałów w spółkach, praw w zakresie wynalazczości,
• kaucja - kaucjodawca składa bankowi zabezpieczenie w postaci środków pieniężnych, książeczek i bonów oszczędnościowych lub innych przedmiotów wartościowych czy instrumentów pieniężnych,
• blokadę środków na rachunku bankowym - wyodrębnienie środków na rachunku bankowym lub powierzonych bankowi depozytów należących do przedsiębiorcy lub poręczyciela i udostępnieniu kredytodawcy w momencie powstania zaległych roszczeń,
• przewłaszczenie na zabezpieczenie - upoważnia bank do przewłaszczenia ruchomych przedmiotów (np. maszyn, pojazdów, zapasów, biżuterii) na pokrycie roszczeń z tytułu niespłaconego kredytu.
   

2. ​zabezpieczenia o charakterze osobowym, do których zalicza się:

• gwarancję bankową lub ubezpieczeniowa - zobowiązanie banku lub ubezpieczyciela do zapłaty sumy pieniężnej kredytodawcy odpowiadającej kwocie niespłaconych rat kredytu, należnych odsetek i kosztów postępowania, jeśli kredytobiorca nie wywiąże się ze swoich zobowiązań wobec banku – wierzyciela. Nabywcą gwarancji w tym przypadku jest kredytobiorca,
• poręczenie wekslowe zobowiązujące poręczyciela na równi z wystawcą weksla do spłaty kredytu ustalonych w terminach płatności,
• poręczenie według prawa cywilnego – poręczyciel zobowiązuje się do spłaty kredytu w razie uchylenia się kredytobiorcy od wywiązania się ze zobowiązań,
• cesja wierzytelności - jako zabezpieczenie kredytu jest to umowa pomiędzy przedsiębiorcą a bankiem udzielającym kredytu, na mocy której przedsiębiorca przenosi na bank swoje prawo do otrzymania konkretnej sumy za sprzedane towary lub usługi,
• przystąpienie do długu kredytowego – do dotychczasowego kredytobiorcy – dłużnika przystępuje osoba trzecia w charakterze dłużnika solidarnego,
• pełnomocnictwo do dysponowania środkami pieniężymi na rachunkach bankowych firmy – może być udzielane przez kredytobiorcę lub osobę trzecią,
• weksel własny in blanco – dokument zawierający podpis wystawcy weksla, nie zawiera jednak określenia sumy wekslowej i terminu płatności. Jako samoistne zabezpieczenie kredytu przyjmowany jest od kredytobiorców dobrze znanych bankowi o dobrej sytuacji ekonomiczno-finansowej,
• oświadczenie o poddaniu się egzekucji na podstawie art. 777 k.p.c. – przyjmowane zamiennie z wekslem własnym in blanco, stosowane najczęściej do dużych ekspozycji kredytowych, może dotyczyć zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy.
   

W procesie podejmowania decyzji bank może nam zaproponować jakie zabezpieczenia chce od nas przyjąć. W zależności o rodzaju kredytu i jego przeznaczenia może to być kredyt zabezpieczony jednym lub kilkoma zabezpieczeniami. Zdarzają się kredyty niezabezpieczone – wynika to często z bardzo dobrej sytuacji finansowej przedsiębiorcy, długotrwałej współpracy z bankiem oraz rodzaju produktu kredytowego. Bez względu na ilość zabezpieczeń musimy zwrócić uwagę również na ich koszty. Wybierajmy te, które są dla nas jako przedsiębiorcy najkorzystniejsze, ale również realnie tanie. Przykładowo koszt ustanowienia hipoteki na nieruchomości należącej do nas to 200 zł. Podobnie kształtuje się kwota wpisu zastawu do rejestru zastawów – to również koszt 200 zł. Zabezpieczenia osobowe najczęściej są bezkosztowe jak na przykład pełnomocnictwo do rachunków bankowych czy wystawienie weksla in blanco. Bardzo korzystnym dla banku oraz szybkim w egzekucji oraz ostatnio dość popularnym jest przyjmowanie od kredytobiorców oświadczeń o poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 k.p.c. Jednak koszt takiego zabezpieczenia wacha się w przedziale od kilkuset do kilku tysięcy złotych. 

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.