Co musisz wiedzieć o umowie leasingu?

Katarzyna Matuszczak radca prawny, przedsiębiorca
firma: ---

Umowa leasingu jest bardzo powszechna we współczesnym obrocie gospodarczym. Pozwala na korzystanie z przedmiotu leasingu bez konieczności angażowania znacznego kapitału. Ponadto w przypadku tzw. umowy leasingu operacyjnego korzystający może zaliczać w koszty uzyskania przychodu wydatki ponoszone tytułem opłat określonych w umowie leasingu. Jest to więc bardzo korzystne rozwiązanie dla przedsiębiorcy.

Treść i strony umowy leasingu

Umowa leasingu powinna zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności, a jej stronami są finansujący (leasingodawca) i korzystający (leasingobiorca). Przez umowę leasingu finansujący (leasingodawca) zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu (leasingobiorcy) do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony. Właścicielem przedmiotu leasingu jest finansujący. Z kolei leasingobiorca jest zobowiązany do zapłaty leasingodawcy uzgodnionego wynagrodzenia pieniężnego w ratach. Określone w umowie leasingu wynagrodzenie powinno być równe co najmniej cenie, za jaką finansujący (leasingodawca) nabył przedmiot leasingu od zbywcy. Jeżeli więc finansujący nabył przedmiot leasingu za cenę 100.000,00 zł, to suma określonych w umowie rat leasingowych winna wynosić co najmniej 100.000,00 zł. Ponadto w umowie strony mogą zastrzec, że po zakończeniu umowy leasingu własność przedmiotu leasingu zostanie przeniesiona na korzystającego (leasingobiorcę) bez dodatkowego świadczenia (czy też, że korzystający będzie uprawniony do wykupienia przedmiotu leasingu).

Finansujący powinien wydać korzystającemu przedmiot leasingu w takim stanie, w jakim znajdował się on w chwili nabycia od zbywcy. Wraz z przedmiotem leasingu, finansujący jest również zobowiązany do przekazania odpisu umowy ze zbywcą oraz innych dokumentów dotyczących tej umowy (a w szczególności odpisu dokumentu gwarancyjnego). Korzystający z kolei jest zobowiązany używać rzecz w sposób określony w umowie leasingu, a gdy umowa tego nie określa – w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu (np. używanie samochodu osobowego wyłącznie do przewozu osób). Bez zgody finansującego korzystający nie może oddać przedmiotu leasingu do używania osobie trzeciej czy też dokonywać w nim zmian (chyba, że zmiany wynikają z jego przeznaczenia). Ponadto korzystający jest zobowiązany do utrzymywania przedmiotu leasingu w należytym stanie, a w szczególności do jego konserwacji i napraw Przykładowo, jeżeli samochód osobowy (będący przedmiotem leasingu) ulegnie uszkodzeniu, obowiązek jego naprawy ciąży na leasingobiorcy.

Odpowiedzialność za wady rzeczy

Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady przedmiotu leasingu (chyba że wady te powstały na skutek okoliczności za które finansujący ponosi odpowiedzialność). Co do zasady to na korzystającym spoczywa ryzyko wadliwości rzeczy. Jednakże z chwilą wydania przedmiotu leasingu, z mocy samego prawa, przechodzą na korzystającego uprawnienia tytułem wadliwości rzeczy, przysługujące finansującemu przeciwko zbywcy (za wyjątkiem prawa do odstąpienia od umowy ze zbywcą).  Przejście tych uprawnień na korzystającego powoduje, że może on je realizować bezpośrednio od zbywcy. Korzystający może więc żądać od zbywcy naprawy wadliwej rzeczy czy też wymiany rzeczy na wolną od wad. Przykładowo, jeżeli samochód (będący przedmiotem leasingu) okaże się zepsuty, leasingobiorca będzie uprawniony do żądania jego naprawy od salonu samochodowego (zbywcy), a nie od leasingodawcy. Leasingodawca odpowiada za wady przedmiotu leasingu w wyjątkowych sytuacjach tj. w sytuacjach, kiedy wady powstały na skutek okoliczności za które finansujący ponosi odpowiedzialność. Przykładowo leasingodawca może odpowiadać za uszkodzenie rzeczy powstałe w czasie, kiedy rzecz ta znajdowała się u leasingodawcy.

Ponadto korzystający może żądać od finansującego odstąpienia od umowy ze zbywcą (tj. umowy, na podstawie której finansujący nabył rzecz od zbywcy) z powodu wad przedmiotu leasingu (pod warunkiem, że uprawnienie leasingodawcy do odstąpienia od umowy wynika z przepisów prawa lub z treści samej umowy ze zbywcą). W przypadku odstąpienia przez finansującego od umowy ze zbywcą, umowa leasingu wygasa, a finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowej zapłaty wszystkich przewidzianych w umowie i niezapłaconych rat (pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem, wygaśnięcia umowy leasingu oraz wygaśnięcia umowy ze zbywcą).

Wypowiedzenie umowy leasingu

Finansujący ma prawo wypowiedzieć umowę leasingu, jeżeli:

 

• korzystający bez zgody finansującego oddaje przedmiot leasingu do używania osobie trzeciej,
• korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty, a finansujący na piśmie wyznaczył korzystającemu odpowiedni termin do zapłaty zaległości z zagrożeniem, że w razie jego bezskutecznego upływu umowa leasingu zostanie wypowiedziana,
• korzystający pomimo upomnienia narusza swoje obowiązki w zakresie utrzymywania przedmiotu leasingu w należytym stanie,
• korzystający pomimo upomnienia korzysta z przedmiotu leasingu w sposób niezgodny z treścią umowy, a jeżeli w umowie nie określono sposobu jego korzystania – w sposób nieodpowiadający jego właściwościom i przeznaczeniu,
• pomimo upomnienia korzystający nie usunie zmian dokonanych w przedmiocie leasingu bez zgody finansującego, a które to nie wynikają z przeznaczenia rzeczy.

W wyżej opisanych sytuacjach finansujący ma prawo wypowiedzieć umowę leasingu w trybie natychmiastowym, chyba że strony w umowie określiły termin wypowiedzenia. W przypadku wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu wskutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący ma prawo żądać od korzystającego natychmiastowej zapłaty wszystkich przewidzianych w umowie i niezapłaconych rat (pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu).

Rodzaje umowy leasingu

Wyróżnia się dwa rodzaje umów leasingu tj. umowę leasingu operacyjnego oraz umowę leasingu finansowego. Należy podkreślić, że przepisy prawa nie wprowadzają pojęcia leasingu operacyjnego czy finansowego. Są to pojęcia wypracowane przez doktrynę i powszechnie używane w obrocie gospodarczym.

Leasing operacyjny to rodzaj leasingu, w którym finansujący dokonuje odpisów amortyzacyjnych, a raty leasingowe stanowią koszt uzyskania przychodu dla korzystającego. Należy pamiętać, że zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych, opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i koszt uzyskania przychodu korzystającego, jeżeli:

• umowa została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości,
• suma ustalonych opłat w umowie leasingu pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu.

Leasing finansowy to rodzaj leasingu, w którym przedmiot leasingu zaliczany jest do majątku korzystającego. W rezultacie, pomimo że korzystający nie jest właścicielem przedmiotu leasingu, dokonuje on odpisów amortyzacyjnych. Do kosztów uzyskania przychodu korzystający może zaliczyć jedynie część odsetkową raty leasingowej. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych do przychodów finansującego i odpowiednio do kosztów uzyskania przychodów korzystającego nie zalicza się opłat ustalonych w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

• umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony
• suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu,
• umowa zawiera postanowienie, że w podstawowym okresie umowy leasingu odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający (w sytuacji, gdy nie jest on osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej) albo postanowienie, że finansujący rezygnuje z dokonywania odpisów amortyzacyjnych (w przypadku, gdy korzystający jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej).

Wybór pomiędzy leasingiem operacyjnym a finansowym przede wszystkim zależy od sytuacji finansowej przedsiębiorcy. Leasing operacyjny wydaje się korzystny w przypadku nowych samochodów osobowych (których okres amortyzacji wynosi 5 lat). Korzystając z leasingu operacyjnego można je rozliczyć w krótszym okresie (co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji). Ponadto w przypadku tego rodzaju leasingu nie ma obowiązku zapłaty podatku VAT w pełnej wysokości od całej kwoty już na samym początku. Co więcej, leasing operacyjny pozwala wliczyć w koszty wysoką opłatę wstępną. Z kolei leasing finansowy na gruncie podatku VAT jest uznawany jako dostawa towaru (podczas, gdy leasing operacyjny jako usługa z 23% stawką VAT). W związku z tym, leasing finansowy jest objęty stawką taką samą jak przedmiot leasingu. W związku z tym, w przypadku przedmiotu leasingu objętego niższą stawką VAT, leasing finansowy może okazać się lepszym rozwiązaniem dla przedsiębiorcy. Należy również dodać, że naliczenie podatku VAT od całej wartości przedmiotu leasingu już na samym początku dla niektórych przedsiębiorców może okazać się minusem, a dla innych plusem.

Oceń artykuł:

Dodałeś ocenę, dziękujemy.